Quai bị , vô sinh và những điều cần biết

Bệnh quai bị là một loại bệnh dễ mắc, dễ lây lan, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên.

Bên cạnh triệu chứng điển hình là viêm tuyến mang tai thì bệnh có thể còn gây ra các biến chứng như tổn thương thần kinh, nhồi máu phổi, viêm buồng trứng, viêm tụy và đặc biệt là ở nam giới bệnh quai bị dễ gây ra viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn – đây là nguyên nhân phổ biến gây vô sinh hiếm muộn ở nam giới.
Cơ chế gây bệnh
Bệnh có trên toàn thế giới và chỉ xuất hiện ở người. Bệnh thường hay gặp ở trẻ nhỏ và lứa tuổi vị thành niên, người lớn cũng có thể mắc nhưng tỷ lệ là thấp hơn. Bệnh do virus lây truyền qua đường hô hấp và đường ăn uống, qua những giọt nước bọt khi bệnh nhân nói, ho, hắt hơi. Vấn đề lây qua đường phân và nước tiểu hiện vẫn chưa được xác nhận dù virus quai bị có khả năng tồn tại trong nước tiểu khoảng 2-3 tuần. Khi bị nhiễm bệnh, virus nhân lên trong khoang tỵ hầu và hạch bạch huyết. Virus tăng cao trong huyết thanh khoảng 12-15 ngày sau nhiễm và lan ra các cơ quan khác. Thời gian lây là từ 6 ngày trước cơn toàn phát sưng tuyến mang tai cho đến 2 tuần sau khi có triệu chứng bệnh lý.
Khi đã mắc bệnh hoặc đã được chủng ngừa, hầu hết sẽ miễn dịch đối với bệnh quai bị.
Biểu hiện của bệnh
Biểu hiện rõ nhất của bệnh là sốt và sưng một hoặc cả hai bên tuyến mang tai. Ngoài tuyến mang tai, một số cơ quan khác cũng có thể bị viêm đồng thời như tuyến nước bọt, màng não, tuyến sinh dục (tinh hoàn hoặc buồng trứng).

Ảnh hưởng của quai bị đến khả năng sinh sản của nam giới
Viêm tinh hoàn là biến chứng thường gặp của bệnh quai bị ở nam giới sau tuổi dậy thì. Tỉ lệ có biến chứng viêm tinh hoàn có thể từ 20-35%. Khi bị viêm, tinh hoàn đau và sưng to, thường kèm với sốt. Sau đó, quá trình teo tinh hoàn sẽ diễn tiến từ khoảng 50% những bệnh nhân này. Trong những trường hợp còn lại, quá trình sinh tinh có thể trở về bình thường. Viêm buồng trứng ở phụ nữ bị quai bị rất hiếm gặp và ít ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Quá trình teo tinh hoàn sẽ diễn tiến trong vòng 1-6 tháng sau đợt viêm cấp tính. Quá trình sinh tinh sẽ giảm dần và có thể mất hẳn. Teo mô tinh hoàn có thể do tác động trực tiếp của virus hoặc thứ phát do thiếu máu cục bộ trong quá trình mô bị viêm, phù. Nếu bị viêm cả hai bên tinh hoàn (khoảng 15%), sẽ dẫn đến vô sinh hoàn toàn.
Tóm lại, nam giới sau tuổi dậy thì khi bị quai bị cần chú ý đến biến chứng viêm tinh hoàn. Quai bị có kèm viêm tinh hoàn có nhiều khả năng sẽ dẫn đến vô sinh, đặc biệt nếu viêm cả 2 tinh hoàn. Vì quá trình teo tinh hoàn sẽ diễn tiến từ từ sau đợt viêm cấp tính, để duy trì khả năng sinh sản, có thể đến các trung tâm điều trị vô sinh để xin trữ lạnh tinh trùng khi chất lượng tinh trùng chưa giảm nhiều. Lưu trữ tinh trùng dự phòng trong những trường hợp quai bị nên được thực hiện ở thanh niên chưa lập gia đình hoặc chưa có con.
Phòng chống biến chứng khi mắc quai bị
Trẻ nhỏ khi được 1 tuổi nên được tiêm vacxin phòng quai bị. Người bị bệnh quai bị tốt nhất nên vào viện khám và điều trị, nên cách ly với mọi người xung quanh, nhất là những bé trai chưa bị quai bị lần nào thì không nên tiếp xúc với người bị quai bị.
Khi bị mắc bệnh quai bị nên cách ly bệnh nhân 2 tuần kể từ lúc phát hiện bệnh, vệ sinh răng miệng, ăn những thực phẩm dễ tiêu hoá, giảm đau tại chỗ bằng cách đắp ấm vùng sưng, giảm đau toàn thân và hạ sốt bằng paracetamol. Trường hợp viêm tinh hoàn: Mặc quần lót nâng tinh hoàn để giảm đau, nghỉ ngơi là chủ yếu, hạn chế vận động.
Bác sỹ có thể chỉ định cho bạn dùng corticoid đúng liều, quan trọng nhất là dùng liều lớn khi khởi đầu (60mg Prednisolon), sau đó giảm dần trong 7-10 ngày. Phẫu thuật giải áp khi tinh hoàn bị chèn ép nhiều.

Read More

Dấu hiệu nhận biết quai bị

Theo thống kê từ Bộ Y tế, hằng năm, các tỉnh, thành trong cả nước đều có rất nhiều các ca mắc bệnh quai bị. Bệnh thường xuất hiện nhiều vào mùa xuân, hè. Mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh quai bị, nhưng thường gặp nhất là ở trẻ em dưới 15 tuổi, nhất là trẻ từ 6-10 tuổi. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ có những biến chứng nặng nề.

 

Bệnh quai bị do virus có tên khoa học là Paramyxovirut gây nên. Bệnh xuất hiện ở những nơi đông người như nhà trẻ, trường học, ký túc xá, khu tập thể… do lây lan chủ yếu qua đường hô hấp do nước bọt bị nhiễm trùng khi người bệnh nói chuyện, ho hoặc hắt hơi.

Nếu người bệnh lơ là, không điều trị kịp thời sẽ có những biến chứng nặng nề. Biến chứng thường gặp nhất của bệnh quai bị là viêm màng não. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể bị biến chứng viêm tinh hoàn hay viêm buồng trứng, thường xảy ra ở tuổi dậy thì. Viêm buồng trứng thường hiếm gặp hơn viêm tinh hoàn, xuất hiện khi triệu chứng sưng vùng mang tai đã giảm. Đây là biến chứng cần điều trị đúng và kịp thời để tránh di chứng vô sinh sau này. Với bé gái, khi có biến chứng viêm buồng trứng sẽ có triệu chứng đau bụng nhiều và cần được siêu âm để chẩn đoán. Ngoài ra, còn có nhiều biến chứng khác như viêm tụy cấp, viêm não, viêm cơ tim, nhưng rất hiếm gặp.

Hiện nay, bệnh quai bị chưa có thuốc đặc trị mà chủ yếu là điều trị triệu chứng và nâng đỡ cơ thể. Nằm nghỉ tuyệt đối khi có sưng tinh hoàn. Cần cách ly bệnh nhân ít nhất 10-15 ngày từ khi phát bệnh. Vệ sinh răng miệng, ăn lỏng, giảm đau, hạ sốt bằng paracetamol. Với trường hợp viêm tinh hoàn, cần mặc quần lót nâng tinh hoàn để giảm đau và dùng corticoid liều cao ngay từ đầu, thường dùng prednisolon 60mg/ngày, sau đó giảm dần trong 7-10 ngày.

Bệnh quai bị thường rất dễ nhận biết với triệu chứng sưng đau vùng mang tai, do viêm sưng tuyến nước bọt vùng mang tai. Trước khi sưng 1 – 2 ngày, một số trẻ có cảm giác đau, khó nhai. Vùng mang tai có thể bị sưng cùng lúc hai bên và xuất hiện rất nhanh, đêm hôm trước bình thường, nhưng hôm sau sưng to cả hai bên. Cũng có thể sưng một bên, sau đó vài ngày sưng bên kia. Bên cạnh triệu chứng sưng vùng mang tai, trẻ có thể kèm theo sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, buồn nôn, ói. Đa số các trường hợp thường sốt nhẹ và chỉ kéo dài 1 – 2 ngày. Triệu chứng của bệnh sẽ tự lui dần sau 5-7 ngày nếu không có biến chứng. Vùng mang tai sẽ giảm sưng dần, trẻ ăn uống sẽ dễ hơn và hồi phục hoàn toàn sau 7-10 ngày.

Về cách phòng bệnh, điều trước tiên người bệnh phải được cách ly tại nhà. Khi tiếp xúc với người bệnh phải mang khẩu trang. Thời gian cách ly người bệnh trong khoảng 10 ngày kể từ khi bắt đầu sưng tuyến mang tai. Ngày nay, mọi người thường được tiêm phòng để tạo miễn dịch chủ động như dùng vaccine Trimovax hay MMR. Vaccine không nên tiêm cho trẻ dưới 1 tuổi, tuy nhiên, nếu trẻ sống trong môi trường dịch bệnh có thể tiêm ngừa từ 9 tháng tuổi. Không tiêm cho phụ nữ có thai, người bị dị ứng với vaccine, người đang dùng thuốc gây giảm miễn dịch như corticoid, thuốc điều trị ung thư, người đang điều trị với tia phóng xạ,…

Khi trẻ có các dấu hiệu quai bị, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám để xác định. Nếu đúng là bệnh quai bị, thì cần chăm sóc trẻ theo sự hướng dẫn của bác sĩ, như: Hạ nhiệt bằng cách lau mình trẻ bằng nước ấm (không được lau bằng nước lạnh); cho trẻ uống nhiều nước và súc miệng bằng nước muối sinh lý hay nước súc miệng có bán tại các hiệu thuốc nhằm chống khô miệng; cho trẻ ăn loãng hoặc ăn bằng ống hút nếu trẻ khó nuốt; cho trẻ nằm trên giường với một chai nước nóng bọc trong khăn để áp vào bên má bị đau; không được cho trẻ nô đùa, chạy nhảy vì những hoạt động này rất dễ dẫn đến biến chứng ở tinh hoàn. Cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được khám và điều trị kịp thời khi có các biểu hiện biến chứng.

Read More

Quai bị - nguyên nhân hiếm muộn của chàng

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng hiếm muộn của các chàng, trong đó những biến chứng của bệnh quai bị cũng được coi là một thủ phạm của sự hiếm muộn.

Quai bị là bệnh nhiễm khuẩn do Myxo virus gây ra. Bệnh thường xuất hiện vào mùa xuân – hè và hiện chưa có thuốc đặc trị.

Bệnh lây truyền qua nước bọt và nước tiểu của người bệnh và phổ biến ở quãng độ tuổi từ 3 – 14 tuổi, 5 – 9 tuổi và thanh niên 18 – 20 tuổi. 

Miễn dịch sau khi bị bệnh quai bị khá bền vững, khi đã mắc bệnh một lần hoặc được tiêm phòng vaccine hầu hết bệnh nhân đều không mắc lại.

Biến chứng do bệnh quai bị ít, tuy nhiên rất nặng nề. Nếu coi thường không được phát hiện và điều trị kịp thời bệnh còn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm màng não đặc biệt có thể gây vô sinh đối với bé trai sau này do viêm tinh hoàn, đái tháo đường do viêm tụy kéo dài.

Viêm tinh hoàn là biến chứng thường gặp nhất của bệnh quai bị ở nam giới sau tuổi dậy thì. Khi bị viêm, tinh hoàn đau và sưng to, thường kèm với sốt. Khi quai bị biến chứng, quá trình teo tinh hoàn sẽ liên tục tiếp diễn trong vòng 1-6 tháng sau.

Điều này sẽ khiến quá trình sản sinh tinh trùng của các chàng sẽ giảm dần và có thể bị mất hẳn. Nếu không may bị viêm cả hai bên tinh hoàn thì sẽ dẫn đến vô sinh hoàn toàn.

Đề phòng biến chứng vô sinh của quai bị

Bài toán của giảm thiểu tác hại của di chứng trên tinh hoàn kịp thời và đúng cách để bệnh không gây di chứng vô sinh:

Trước hết các chàng phải được áp dụng các biện pháp điều trị như nghỉ ngơi tại chỗ, khi tinh hoàn sưng thì phải nghỉ tuyệt đối.

Bên cạnh đó việc chườm mát tinh hoàn, dùng thuốc hạ sốt, giảm đau, sử dụng thuốc kháng viêm. Nếu có thể, hãy đưa bệnh nhân đến các trung tâm điều trị vô sinh để xin trữ lạnh tinh trùng khi chất lượng tinh trùng chưa giảm nhiều.

Lưu ý:

Bệnh quai bị chỉ gây biến chứng với nam giới còn đối với phụ nữ bị quai bị, viêm buồng trứng rất hiếm gặp và ít ảnh hưởng đến khả năng sinh đẻ. Thậm chí, quai bị có thể xảy ra ở thai phụ trong thời kỳ 3 tháng đầu nhưng trẻ sinh ra không bị dị tật bẩm sinh.

Read More

Quai bị gây viêm tinh hoàn ở nam giới

Quai bị là bệnh thường gặp nhưng không phải ai cũng có đầy đủ kiến thức về bệnh. Nếu bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm màng não và đặc biệt, nguy hiểm hơn cả là gây vô sinh ở nam giới do viêm tinh hoàn, đái tháo đường do viêm tụy kéo dài.

 

 

Theo các bác sĩ tại trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản Hà Nội, quai bị là bệnh nhiễm khuẩn do Myxo virus gây ra. Bệnh thường xuất hiện vào mùa xuân , hè và hiện chưa có thuốc đặc trị. Bệnh lây truyền qua nước bọt và nước tiểu của người bệnh và phổ biến ở độ tuổi từ 3 – 14 tuổi, 5 – 9 tuổi và thanh niên 18 – 20 tuổi.

 

Viêm tinh hoàn là biến chứng thường gặp nhất của bệnh quai bị ở nam giới sau tuổi dậy thì. Khi bị viêm, tinh hoàn đau và sưng to, thường kèm với sốt. Khi quai bị biến chứng, quá trình teo tinh hoàn sẽ liên tục tiếp diễn trong vòng 1-6 tháng sau khiến quá trình sản sinh tinh trùng giảm dần và có thể mất hẳn. 

 

Viêm tinh hoàn xảy ra cũng tùy vào sức khỏe, khả năng miễn dịch của mỗi người, thường xảy ra 1 bên. Tỷ lệ viêm tinh hoàn 2 bên ít hơn. Sau khi viêm tuyến nước bọt từ 5 - 7 ngày thì xuất hiện viêm tinh hoàn. Bệnh nhân thấy xuất hiện sốt trở lại, đôi khi nhiệt độ còn tăng hơn lúc ban đầu của viêm tuyến nước bọt. Tinh hoàn sưng to, đau. Sờ vào tinh hoàn thấy chắc. Da bìu bị phù nề rõ rệt, căng, bóng, đỏ.

 

Hiện nay, tất cả các cơ sở y tế đều có tiêm phòng vắc xin cho loại bệnh này, thường kết hợp với phòng sởi và rubella (Trimovax, MMR). Các bác sĩ cảnh báo không nên tiêm vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi (tuy nhiên nếu trẻ sống trong môi trường tập thể, có thể tiêm ngừa từ 9 tháng tuổi), phụ nữ có thai, người bị dị ứng với thuốc chủng, người đang dùng thuốc gây giảm miễn dịch (corticoid, thuốc điều trị ung thư), người đang điều trị với tia phóng xạ. Phòng bệnh quai bị thụ động với globulin miễn dịch, dùng cho người tiếp xúc với virus quai bị mà chưa được tiêm vắc xin trước đó.

 

Các bác sĩ tại trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản Hà Nội cũng cho biết thêm, nếu trường hợp nam giới đã từng mắc bệnh quai bị thì tốt nhất nên đếnTrung tâm y tế để kiểm tra xem có biến chứng gì không. Trong trường hợp bệnh nhân có những biểu hiện lạ như tinh hoàn sưng tấy, đau, phù nề thì việc kiểm tra càng cần thiết.

 

Trên đây là những chia sẻ : “Bệnh quai bị có thể gây viem tinh hoan ở nam giới của bác sĩ thuộc trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản Hà Nội” . Nếu bạn còn muốn tìm hiểu thêm về vấn đề nêu trên hãy nhấp chọn [tư vấn trực tuyến] hoặc gọi theo đường dây nóng 04 20202020 để được các chuyên gia chuyên khoa tư vấn cụ thể . Sau khi tư vấn trên hệ thống bạn có thể đặt hẹn trực tuyến với các chuyên gia chuyên khoa để được: miễn phí đăng kí khám, ưu tiên khám trước, hưởng ưu đãi mọi mặt.

Read More

Xử trí bệnh quai bị

Quai bị là bệnh nhiễm khuẩn do Myxo virus gây ra. Lây truyền qua nước bọt và nước tiểu của người bệnh. Bệnh phổ biến ở trẻ 3 – 14 tuổi, thường 5 – 9 tuổi và thanh niên 18 – 20 tuổi. Miễn dịch sau khi bị bệnh quai bị khá bền vững. Biến chứng do bệnh quai bị ít, tuy nhiên rất nặng nề. Có thể gây vô sinh đối với bé trai sau này vo viêm tinh hoàn, gây đái tháo đường do vi6em tụy kéo dài.

Triệu chứng lâm sàng: thời gian ủ bệnh từ 15 – 21 ngày, virút phát triển ở niêm mạc miệng sau đó xâm nhập vào máu gây viêm các cơ quan.

Viêm tuyến mang tai: là có thể thường nhất và điển hình nhất, trẻ sốt 38⁰C – 39⁰C, nhức đầu, mệt mỏi, ăn ngủ kém; viêm sưng tuyến mang tai, da căng phồng lên, không đỏ, đau, miệng khô và khó nuốt. Có khi viêm cả tuyến nước bọt dưới hàm, dưới lưỡi, nên mặt bạnh ra, nước bọt ít và quánh. Sau 4 – 5 ngày hết sốt, sưng đau, giảm dần và khỏi.

Viêm tinh hoàn: hay gặp ở tuổi thanh niên (20% -30% các ca), thường xảy ra vào ngày thứ 5 đến ngày thứ 8 sau khi viêm tuyến mang tai. Sốt cao trở lại, tinh hoàn sưng tấy, đỏ, bìu căng co khi kéo dài cả tuần. Sau 2 – 6 tháng tinh hoàn bị viêm nhỏ hơn bình thường.

Xử trí: mặc quần áo chặt để treo tinh hoàn, chườm nóng; nằm nghỉ từ 5 – 7 ngày; dùng Prednisolone 1 – 2mg/kg/ngày trong 7 – 10 ngày, vitamine E từ 1 – 2 tháng để tạo khả năng tinh trùng sau viêm.

Viêm buồng trứng: chỉ gặp ở phụ nữ dậy thì, sốt, đau bụng dưới có thể xuất huyết tử cung nhẹ trong vài ngày.

Viêm tụy cấp: thường chỉ gặp ở người lớn, rất hiếm ở trẻ em, sốt, đau bụng cấp, tiêu chảy, biếng ăn.

Xử trí: ăn thức ăn lỏng, truyền Dextrose 10%, giảm đau bằng Atropine.

Viêm não – màng não: sốt 38⁰C – 39⁰C kèm theo rét run; có dấu hiệu màng não (nhức đầu, nôn ói, ly bì, cổ gượng); có thể co giật, hôn mê.

            Để dự phòng bệnh này cần cách ly bệnh nhi tại nhà từ 9 – 10 ngày, người tiếp xúc nên đeo khẩu trang. Nằm nghỉ trong giai đoạn viêm cấp để đề phòng biến chứng, tiêm vắc-xin MMR nấu có (Measles-mumps-Rubella) cho trẻ 12 – 15 tháng và lập lại lúc 4 tuổi.

Read More

Chớ xem thường bệnh quai bị

Đây là một bệnh nhẹ nhưng nếu coi thường có thể gây những biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm màng não, đặc biệt là vô sinh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Viêm tinh hoàn là biến chứng thường gặp nhất của bệnh quai bị ở nam giới sau tuổi dậy thì. (Hình minh họa)

Gần đây, có nhiều trường hợp bị bệnh quai bị tại Hà Nội và một số tỉnh lân cận. Bệnh thường xuất hiện vào mùa xuân, hè và chưa có thuốc đặc trị.

PGS.TS Phạm Ngọc Đính – Phó viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư cho biết, quai bị là một bệnh cấp tính do nhiễm virus và dễ lây lan.

Khi đã mắc bệnh một lần hoặc được tiêm phòng vaccine (khoảng 95% số người sau khi tiêm vaccine quai bị được miễn dịch bảo vệ lâu dài, có thể suốt đời), hầu hết bệnh nhân đều không mắc lại.

Bình thường, bệnh mắc ở trẻ em, tuy nhiên, với sự phổ biến của vaccine chủng ngừa, hiện nay trên thế giới người ta thấy khoảng 50% trường hợp bệnh quai bị xuất hiện ở thanh niên.

Biểu hiện rõ nhất của bệnh là sốt và sưng một hoặc cả hai bên tuyến mang tai, đôi khi cả tuyến dưới lưỡi và tuyến hàm trên. Có tới 40-50% số người bị nhiễm virus quai bị có liên quan đến các triệu chứng đường hô hấp, nhất là người bệnh dưới 15 tuổi.

Biểu hiện của biến chứng viêm tinh hoàn là sau 7-10 ngày, bệnh quai bị đã thuyên giảm, bệnh nhân lại sốt cao 39-400C, tinh hoàn một hoặc hai bên sưng nóng đỏ đau. Sau khoảng 10 ngày triệu chứng này cũng thuyên giảm và khỏi.

Nguy hiểm ở chỗ, ngoài tuyến mang tai, một số cơ quan khác cũng có thể bị viêm đồng thời như tuyến nước bọt, màng não, tuyến sinh dục (tinh hoàn hoặc buồng trứng).

Bệnh quai bị lây truyền bằng đường hô hấp qua nước bọt có chứa virus. Vì vậy, người mắc bệnh cần cách ly ở phòng riêng trong 9 ngày kể từ khi sưng tuyến mang tai. Nếu triệu chứng sưng giảm, có thể rút ngắn số ngày cách ly. Lưu ý những đồ dùng bị nhiễm dịch tiết đường mũi họng của bệnh nhân phải được sát trùng cẩn thận.

Bác sĩ Nguyễn Văn Lộc - Phó giám đốc Bệnh viện Nhi T.Ư tư vấn, khi trẻ có các dấu hiệu quai bị, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám để chẩn đoán xác định. Nếu đúng là quai bị, bác sĩ sẽ hướng dẫn cha mẹ cách chăm sóc trẻ ở nhà. Cần hạ nhiệt bằng cách lau người trẻ bằng nước ấm (không được lau bằng nước lạnh).

Có thể cho dùng Paracetamol để hạ sốt và giảm đau, cho uống nhiều nước và súc miệng bằng nước muối sinh lý hay nước súc miệng có bán tại các hiệu thuốc nhằm chống khô miệng.

Chú ý, khi trẻ bị bệnh cho trẻ ăn loãng hoặc ăn bằng ống hút (nếu trẻ nuốt khó). Để trẻ nằm trên giường với một chai nước nóng bọc trong khăn để áp vào bên má đau. Đặc biệt, không được cho trẻ nô đùa chạy nhảy vì những hoạt động này rất dễ dẫn đến biến chứng ở tinh hoàn. Cần đưa trẻ tới bệnh viện ngay khi có các biểu hiện biến chứng.

Có thể đề phòng biến chứng gây vô sinh

Bác sĩ Hồ Mạnh Tường – Trưởng khoa Hiếm muộn bệnh viện Phụ sản Từ Dũ cho biết một khảo sát trên 400 cặp vợ chồng đến khám vô sinh tại bệnh viện cho thấy: Trong 52 trường hợp kích thước tinh hoàn nhỏ hơn bình thường, đã có hơn 50% bị bệnh quai bị sau dậy thì. Trong 36 trường hợp có tiền căn quai bị sau dậy thì, có 28 trường hợp teo tinh hoàn hai bên.

Viêm tinh hoàn là biến chứng thường gặp nhất của bệnh quai bị ở nam giới sau tuổi dậy thì. Thống kê của Bệnh viện Từ Dũ cho thấy tỷ lệ có biến chứng viêm tinh hoàn có thể từ 20-35%. Khi bị viêm, tinh hoàn đau và sưng to, thường kèm với sốt.

Sau đó, quá trình teo tinh hoàn sẽ diễn tiến trong khoảng 50% những bệnh nhân này. Quá trình teo tinh hoàn sẽ diễn tiến trong vòng 1-6 tháng sau. Quá trình sản sinh tinh trùng sẽ giảm dần và có thể mất hẳn. Nếu bị viêm cả hai bên tinh hoàn (khoảng 15%), sẽ dẫn đến vô sinh hoàn toàn.

Đối với phụ nữ bị quai bị, viêm buồng trứng rất hiếm gặp và ít ảnh hưởng đến khả năng sinh đẻ.

Ngoài ra, bệnh quai bị có thể có biến chứng ở hệ thần kinh trung ương như viêm màng não vô khuẩn không để lại di chứng và viêm não. Thậm chí, bệnh nhân bị di chứng liệt, não úng thủy. Bệnh quai bị có thể xảy ra ở thai phụ trong thời kỳ 3 tháng đầu nhưng trẻ sinh ra không bị dị tật bẩm sinh.

Vaccine quai bị được chỉ định tiêm phòng cho trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên, được tiêm vào bắp hoặc dưới da. Tiêm liều tốt nhất vào lứa tuổi từ 12-15 tháng, sau đó tiêm liều thứ 2 khi trẻ từ 4 tuổi trở lên.

Để giảm thiểu tác hại của di chứng trên tinh hoàn, có thể áp dụng các biện pháp điều trị như nghỉ ngơi tại chỗ, đặc biệt khi có sưng tinh hoàn thì phải nghỉ tuyệt đối, chườm mát tinh hoàn, dùng thuốc hạ sốt, giảm đau, sử dụng thuốc kháng viêm. Nếu bị biến chứng viêm tinh hoàn mà được điều trị kịp thời và đúng cách thì bệnh cũng khỏi không gây di chứng vô sinh.

Bác sĩ Tường khuyến cáo: Nam giới bị biến chứng có thể đến các trung tâm điều trị vô sinh để xin trữ lạnh tinh trùng khi chất lượng tinh trùng chưa giảm nhiều. Việc lưu trữ tinh trùng dự phòng trong những trường hợp quai bị nên được thực hiện ở thanh niên chưa lập gia đình hoặc chưa có con.

Đến nay, Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ đã chào đón nhiều em bé hoàn toàn khỏe mạnh chào đời từ người cha bị biến chứng viêm tinh hoàn do bệnh quai bị. Đó là những trường hợp chỉ bị teo 1 bên tinh hoàn hoặc số lượng tinh trùng giảm nhưng vẫn đủ để làm thụ tinh trong ống nghiệm.

Read More

Những điều chưa biết về bệnh quai bị

Quai bị là hội chứng nhiễm trùng gây ra tình trạng viêm tuyến nước bọt ở bé. Kết quả, má bé sẽ phình to ra kèm theo các biểu hiện sưng tấy.

Dấu hiệu
- Bé bị đau khi nhai, nuốt thức ăn. Bé khó khăn khi há miệng, miệng bé bị khô.
- Bé chán ăn, ngại tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, có thể bị nôn trớ liên tục.
- Bé bị sốt, mệt mỏi
- Một (hoặc cả hai) bên mặt của bé bị sưng to.

Nguyên nhân
Là do một loại virus có khả năng lây truyền từ người này sang người khác qua những hạt nước bọt li ti bắn ra từ miệng hoặc mũi người mắc bệnh.
Ngoài ra, virus này cũng có thể lây khi người bệnh dùng chung khăn mặt, uống chung cốc…
Biến chứng của quai bị
Thông thường, quai bị sẽ khỏi hẳn sau khoảng 2 đến 4 tuần bé bị nhiễm bệnh. Trường hợp đặc biệt, quai bị có thể để lại biến chứng viêm tinh hoàn cho bé trai, teo buồng trứng ở bé gái.
Ngoài ra, quai bị còn có thể là nguyên nhân khiến bé bị viêm não, viêm màng não, viêm tụy cấp…
Hướng dẫn xử trí
- Bé mắc phải quai bị cần được nghỉ ngơi, tốt nhất, bạn nên đặt bé trong phòng yên tĩnh, ít ánh sáng.
- Bạn không nên cho bé ra ngoài để đề phòng gió lạnh sẽ khiến vùng da sưng tấy ở bé càng trầm trọng hơn.
- Bạn nên thường xuyên cặp nhiệt độ cho bé. Nếu bé bị sốt, bạn có thể lau mát và cho bé uống thuốc hạ sốt nhưng phải theo chỉ dẫn của bác sĩ.
- Bạn nên tăng cường các loại thức ăn dạng lỏng, mềm, dễ tiêu hóa để bé không bị đau họng khi nuốt. Nếu bé bị đau khi há miệng, bạn có thể cho bé sử dụng ống hút khi uống nước. Đồng thời, bạn nên dùng nước muối sinh lý vệ sinh vùng miệng bé sạch sẽ hàng ngày.
- Để giảm đau cho bé, bạn có thể dùng một túi chườm nước nóng chườm nhẹ vào vùng má bị sưng của bé. Nếu bé còn quá nhỏ, bạn có thể ủ ấm một chiếc khăn mềm và chườm nhẹ vào vùng má sưng đau của bé.
- Bạn nên cách ly bé với mọi người xung quanh vì chứng bệnh quai bị có khả năng lây lan.
- Bạn không nên cho bé vận động, chơi đùa mạnh để tránh biến chứng.
Dấu hiệu nên đưa bé đi khám
- Bé bị sốt cao co giật.
- Bé bị đau bụng, nôn trớ dữ dội.
- Bé bị sưng đỏ một bên “chim”.
Hiện nay, y học vẫn chưa tìm ra loại thuốc nào trị quai bị hiệu quả nhưng các bác sĩ có thể điều trị dứt điểm cho bé những biến chứng phát sinh như: Hạ sốt, đau bụng hoặc điều trị vùng kín sưng đỏ cho bé…
Cách phòng ngừa
- Bạn có thể cho bé tiêm 2 mũi vacxin phòng quai bị: Mũi thứ nhất khi bé 1 tuổi, mũi thứ hai khi bé 4 tuổi.
- Tránh cho bé tiếp xúc với người mắc bệnh quai bị để đề phòng bé bị lây nhiễm.
Lưu ý: Người mẹ tuyệt đối tránh tiêm vacxin phòng quai bị trong quá trình mang thai. Bởi vì, các chuyên gia y tế khuyến cáo rằng, vacxin này không an toàn cho thai phụ.

Read More

Chữa bệnh quai bị bằng hoa thủy tiên

Các chứng bệnh như quai bị, kiết lỵ, nhọt độc, tiểu tiện không thông... có thể cải thiện nếu dùng hoa thủy tiên.

Hoa thủy tiên

Theo Đông y, hoa thủy tiên được dùng để làm thuốc trị một số chứng bệnh sau:

Bệnh quai bị (viêm tuyến nước bọt): Dùng hoa thủy tiên tươi rửa sạch, giã nát, rang nóng lên đắp bên ngoài chỗ bị sưng viêm.

Kiết lỵ : Lấy 3 gr hoa thủy tiên, đường trắng lượng đủ dùng. Nấu hoa thủy tiên với nước rồi cho đường vào chia uống trong ngày.

Co giật ở trẻ em: Lấy 10 bông hoa thủy tiên phơi khô trong bóng râm, cho thêm chút đường, nấu lên với nước cho trẻ ăn.

Nhọt độc sưng đau, nhọt mụn không rõ nguyên nhân, nhức nhối : Lấy thân củ hoa thủy tiên, lá tường vi, lá phù dung, củ chuối tây, mỗi thứ lượng bằng nhau, rửa sạch, giã nát, đắp ngoài.

Tiểu tiện không thông : Thủy tiên một củ, hạt thầu dầu 30 hạt. Hạt thầu dầu bỏ vỏ cứng ngoài, lấy nhân giã nát cùng củ thủy tiên, đắp vào lòng bàn chân. Một đêm thay 2 -3 lần thuốc sẽ cho kết quả tốt.

Chú ý: Các bài thuốc trên có độc tính nên khi sử dụng nhất thiết phải đúng liều lượng.

Read More

Chữa bệnh quai bị bằng hoa dâm bụt

Cây hoa dâm bụt còn được gọi là bông bụt, được y học cổ truyền dùng làm thuốc với tên gọi là mộc cận. Cả lá, hoa, vỏ thân và rễ cây đều được dùng làm thuốc, với tác dụng tiêu sưng, giải độc, thanh nhiệt, lợi tiểu, an thần…

Hoa dâm bụt còn có tên gọi theo Đông y là mộc cận

Chữa kiết lỵ: Lấy 40 gr vỏ thân cây dâm bụt, 40 gr lá búp táo ta, 5 lát gừng tươi. Vỏ thân cây dâm bụt cạo bỏ vỏ ngoài, chỉ lấy lớp vỏ lụa thái nhỏ sao vàng hạ thổ, lá táo ta sao vàng. Sắc với 5 lát gừng lấy nước chia uống trong ngày.

Chữa chứng quai bị : Lấy 50 gr lá dâm bụt, 50 gr hành củ. Giã nát cả hai thứ, thêm một ít nước sôi để nguội, khuấy đều, gạn lấy nước uống, bã đắp vào chỗ bị quai bị.

Chữa chứng chàm mặt : Khi bị bệnh chàm mặt, lấy 50 gr vỏ thân cây dâm bụt, 20 gr gừng tươi, 10 quả bồ kết bỏ hạt. Mang tất cả thái nhỏ, sắc nước sau đó cô đặc sền sệt, để thuốc nguội, bôi ngày hai lần sẽ có kết quả.

Chữa chứng kinh nguyệt không đều: Lấy 30 gr vỏ rễ cây dâm bụt phơi khô, thái nhỏ, đổ 200 ml nước sắc còn 50 ml, uống trong ngày. Hoặc dùng rễ dâm bụt lá huyết dụ lượng bằng nhau sắc lấy nước uống chữa chứng rong kinh, kinh ra nhiều.

Chữa khí hư ở phụ nữ: Lấy 50 gr vỏ thân cây dâm bụt, cạo bỏ vỏ ngâm, thái nhỏ rồi sao vàng, sắc lấy nước uống trong ngày. Điều trị trong 5 ngày sẽ có hiệu quả.

Trị chứng nhức đầu, chóng mặt ở phụ nữ: Lấy 50 gr hoa dâm bụt, 50 gr gỗ vang, ba lát gừng tươi. Tất cả đem sắc lấy nước chia uống trong ngày.

Trị chứng hồi hộp, khó ngủ, nước tiểu đỏ: Dùng hoa dâm bụt phơi khô, hãm uống thay trà hằng ngày.

Trị mụn nhọt: Lấy hoa và lá dâm bụt tươi, rửa thật sạch, giã nát cùng một ít muối đắp lên chỗ có mụn nhọt đang mưng mủ, khi khô lại thay thuốc mới, có tác dụng đỡ đau nhức và chóng vỡ mủ.

Chú ý: Nên dùng cây hoa dâm bụt ta, không nên dùng cây hoa dâm bụt tây có màu đỏ tía.

Read More

Quai bị ảnh hưởng đến tinh hoàn?

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng hiếm muộn của các chàng, trong đó những biến chứng của bệnh quai bị cũng được coi là một thủ phạm của sự hiếm muộn.

Quai bị là bệnh nhiễm khuẩn do Myxo virus gây ra. Bệnh thường xuất hiện vào mùa xuân – hè và hiện chưa có thuốc đặc trị.

Bệnh lây truyền qua nước bọt và nước tiểu của người bệnh và phổ biến ở quãng độ tuổi từ 3 – 14 tuổi, 5 – 9 tuổi và thanh niên 18 – 20 tuổi.

Miễn dịch sau khi bị bệnh quai bị khá bền vững, khi đã mắc bệnh một lần hoặc được tiêm phòng vaccine hầu hết bệnh nhân đều không mắc lại.

Biến chứng do bệnh quai bị ít, tuy nhiên rất nặng nề. Nếu coi thường không được phát hiện và điều trị kịp thời bệnh còn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm màng não đặc biệt có thể gây vô sinh đối với bé trai sau này do viêm tinh hoàn, đái tháo đường do viêm tụy kéo dài.

Viêm tinh hoàn là biến chứng thường gặp nhất của bệnh quai bị ở nam giới sau tuổi dậy thì. Khi bị viêm, tinh hoàn đau và sưng to, thường kèm với sốt. Khi quai bị biến chứng, quá trình teo tinh hoàn sẽ liên tục tiếp diễn trong vòng 1-6 tháng sau.

Điều này sẽ khiến quá trình sản sinh tinh trùng của các chàng sẽ giảm dần và có thể bị mất hẳn. Nếu không may bị viêm cả hai bên tinh hoàn thì sẽ dẫn đến vô sinh hoàn toàn.

Đề phòng biến chứng vô sinh của quai bị

Bài toán của giảm thiểu tác hại của di chứng trên tinh hoàn kịp thời và đúng cách để bệnh không gây di chứng vô sinh:

Trước hết các chàng phải được áp dụng các biện pháp điều trị như nghỉ ngơi tại chỗ, khi tinh hoàn sưng thì phải nghỉ tuyệt đối.

Bên cạnh đó việc chườm mát tinh hoàn, dùng thuốc hạ sốt, giảm đau, sử dụng thuốc kháng viêm. Nếu có thể, hãy đưa bệnh nhân đến các trung tâm điều trị vô sinh để xin trữ lạnh tinh trùng khi chất lượng tinh trùng chưa giảm nhiều.

Lưu ý:
Bệnh quai bị chỉ gây biến chứng với nam giới còn đối với phụ nữ bị quai bị, viêm buồng trứng rất hiếm gặp và ít ảnh hưởng đến khả năng sinh đẻ. Thậm chí, quai bị có thể xảy ra ở thai phụ trong thời kỳ 3 tháng đầu nhưng trẻ sinh ra không bị dị tật bẩm sinh.

Read More

Biến chứng nguy hiểm khi bị bệnh quai bị

Hiện nay, Hà Nội và một số tỉnh phía Nam đang có nhiều người mắc quai bị. Đây là một bệnh lành tính nhưng có nhiều biến chứng nguy hiểm: Đàn ông có thể vô sinh, phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu có thể bị sảy thai hoặc sinh con dị dạng...

Không chừa tuổi nào

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Bình, Bệnh viện Xanh pôn, Hà Nội, quai bị là một bệnh lây qua đường hô hấp do siêu vi thuộc họ Paramyxoviridae gây ra. Qua nghiên cứu, những người đã tiêm phòng quai bị thì ít bị lây nhiễm và nếu mắc cũng sẽ nhẹ hơn so với người chưa tiêm phòng. Tuy nhiên, tiêm phòng sau nhiều năm phải tiêm nhắc lại thì mới tránh được.

Quai bị chủ yếu lây qua đường hô hấp do nước bọt bị nhiễm trùng khi người bệnh nói chuyện, ho hoặc hắt hơi, uống chung cốc. Sự lây nhiễm sang người khác có thể xảy ra 1 tuần trước khi người bệnh bị sưng tuyến mang tai và kéo dài 2 tuần sau khi bị sưng tuyến mang tai. Bệnh có khả năng lây từ 7 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên và 7 ngày sau khi hết triệu chứng. Vì biểu hiện lâm sàng rất khó nhận biết, nên người bệnh dễ lây cho người khác trong thời gian này.

Theo tiến sĩ, bác sĩ Đoàn Minh Tuấn, Trưởng khoa Hô hấp Bệnh viện Nhi TW, khi bị lây nhiễm, người bệnh sẽ có thời gian ủ bệnh trong vòng một tháng. Thời gian này, người bệnh không có biểu hiện gì rõ rệt, sau đó có biểu hiện sốt nhẹ, đau cổ họng, người mệt mỏi, chán ăn, tuyến mang tai to và đau nhức ở một bên, lan dần sang tuyến mang tai bên kia và sưng to đến khoảng 9 ngày thì bắt đầu giảm.

“Biểu hiện của bệnh là sưng vùng má, dưới hàm, các hạch vùng cổ có thể nổi lên, có khi lan đến ngực gây phù trước xương ức. Da của tuyến mang tai thường đỏ, không nóng và ấn vào có cảm giác đàn hồi. Trong thời gian này, người bệnh gặp khó khăn trong khi nói và ăn uống. Sau khi bớt sưng, không có nghĩa là hoàn toàn khỏi bệnh, thời gian này vẫn có thể truyền bệnh cho người khác trong vòng 7 đến10 ngày” - bác sĩ Bình cho biết.

 

Lứa tuổi nào cũng có thể bị mắc bệnh quai bị. (Ảnh minh họa)

Người lớn mắc bệnh dễ bị biến chứng

“Bệnh quai bị có diễn biến lành tính, các triệu chứng sẽ đẩy lùi trong vòng khoảng 10 ngày và không để lại di chứng gì. Nhưng đối với bệnh nhân lớn tuổi thường dễ gặp nhiều biến chứng hơn”- bác sĩ Bình cho biết. Ngoài biến chứng gây vô sinh, quai bị còn có nhiều biến chứng khác nguy hiểm không kém.

Biến chứng dễ gặp là viêm tinh hoàn, biểu hiện là tinh hoàn sưng và đau sau tinh hoàn teo dần và có thể dẫn đến tình trạng giảm số lượng tinh trùng, ảnh hưởng đến việc sinh con. Biến chứng thứ hai là nhồi máu phổi có thể xảy ra sau viêm tinh hoàn do quai bị, vì hậu quả của huyết khối từ tĩnh mạch tiền liệt tuyến. Với biến chứng ở nữ, sẽ có nguy cơ viêm buồng trứng. Biến chứng thứ 3 là viêm tụy (tỷ lệ 3%-7%), là một biểu hiện nặng của quai bị. Bệnh nhân bị đau bụng nhiều, ói, có khi tụt huyết áp.

Ngoài ra, quai bị còn gây những tổn thương khác như viêm não, tổn thương thần kinh sọ não dẫn đến điếc, mù, viêm tuỷ sống, viêm đa rễ thần kinh. Nếu phụ nữ bị quai bị trong thời gian 3 tháng đầu của thai kỳ có thể gây sảy thai hoặc sinh con dị dạng, nếu bị trong 3 tháng cuối của thai kỳ có thể sinh non hoặc thai chết lưu.

Phòng và điều trị

Theo bác sĩ Đoàn Minh Tuấn, những người có triệu chứng bị quai bị nên đến các cơ sở y tế khám để biết mình có bị quai bị thật hay không. Thường người bị quai bị cần được nghỉ ngơi hoàn toàn và điều trị triệu chứng như uống thuốc giảm đau, chống viêm và hạ sốt, bệnh sẽ tự khỏi.

Bệnh có thể được phòng ngừa bằng vaccine. Để tránh cho trẻ bị tiêm nhiều mũi  vaccine, hiện đã có loại vaccine kết hợp chống 3 bệnh: Sởi, quai bị, rubella. Người lớn có thể tiêm nhắc lại khi thời gian tiêm phòng đã quá lâu.

Theo bác sĩ Bình, trong thời gian dịch phát triển, mọi người nên thường xuyên rửa tay với xà phòng, đảm bảo vệ sinh cá nhân hằng ngày. Làm sạch đường hô hấp bằng cách xúc miệng với dung dịch nước muối hoặc các dung dịch sát khuẩn đường mũi họng. Hạn chế tiếp xúc với người bệnh, hạn chế tới những nơi tập trung đông người, ăn cơm bụi và uống nước vỉa hè.  Giữ gìn bằng cách ăn uống đủ chất, tập luyện hợp lý.

Read More

Những nguy hiểm xuất phát từ bệnh quai bị

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, dễ lây lan thành dịch, đặc biệt ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Bệnh thường gặp vào mùa đông - xuân. Mầm bệnh quai bị là virus thuộc họ myxovirus. Nguồn lây bệnh quai bị là người đang mắc bệnh quai bị. Đường lây truyền bệnh là không khí qua đường hô hấp. Bệnh có một số biến chứng nguy hiểm.

Hình ảnh bệnh quai bị Biểu hiện của bệnh quai bị Bệnh quai bị gặp chủ yếu là viêm tuyến nước bọt (tuyến mang tai). Kể từ khi virus quai bị vào cơ thể cho đến khi có triệu chứng lâm sàng đầu tiên thời gian kéo dài khoảng từ vài ba tuần lễ. Giai đoạn này người ta gọi là thời kỳ nung bệnh. Bệnh xuất hiện sốt cao đột ngột, đau đầu, mệt mỏi toàn thân, ăn ngủ kém. Với các triệu chứng này ở giai đoạn tiên phát có thể nhầm với một số bệnh khác. Sau khi sốt cao từ 1 đến 3 ngày thì tuyến nước bọt bị sưng to. Đầu tiên là sưng một bên, sau vài ngày tiếp tục sưng tuyến nước bọt còn lại. Đặc điểm của sưng tuyến nước bọt là sưng 2 bên thường không đối xứng (có nghĩa một bên sưng to, một bên nhỏ hơn). Tuyến nước bọt có khi sưng lên rất to làm cằm, cổ bạnh ra làm biến dạng cả mặt. Da vùng tuyến nước bọt sưng, căng, bóng, không đỏ, sờ vào vùng da đó thấy nóng và bệnh nhân kêu đau. Người ta thường quan sát 3 điểm đau điển hình của bệnh quai bị trong dấu hiệu viêm tuyến nước bọt là góc thái dương-hàm, điểm mỏm xương chũm và góc xương hàm dưới. Nhiều bệnh nhân vì đau mà gây nên khó nhai, khó nuốt. Triệu chứng sốt thường kéo dài trong vòng 10 ngày, sau khi hết sốt thì hiện tượng sưng tuyến nước bọt cũng giảm dần. Hậu quả của viêm tuyến nước bọt do virus quai bị là không bị hóa mủ (trừ khi có bội nhiễm thêm vi khuẩn khác), đây là một đặc điểm nên lưu ý trong chẩn đoán bệnh quai bị. Các bộ phận có thể bị tổn thương Virus quai bị có thể gây tổn thương nhiều cơ quan của cơ thể, nhưng bộ phận đánh lo ngại nhất của bệnh quai bị là gây viêm tinh hoàn cho nam giới. Viêm tinh hoàn do virus quai bị thường hay gặp nhất ở lứa tuổi đang dậy thì và cả lứa tuổi trưởng thành (thanh thiếu niên). Tỷ lệ bị viêm tinh hoàn còn tùy thuộc vào từng vụ dịch (tức là phụ thuộc vào độc lực của virus), tình trạng sức đề kháng của cơ thể. Có một số tác giả cho rằng khoảng từ 10 đến 30% có kèm theo viêm tinh hoàn. Đặc điểm của viêm tinh hoàn thường xảy ra một bên. Tỷ lệ viêm tinh hoàn 2 bên ít hơn. Sau khi viêm tuyến nước bọt từ 5 đến 7 ngày thì xuất hiện viêm tinh hoàn. Bệnh nhân thấy xuất hiện sốt trở lại, đôi khi nhiệt độ còn tăng hơn lúc ban đầu của viêm tuyến nước bọt. Tinh hoàn sưng to, đau. Sờ vào tinh hoàn thấy chắc. Da bìu bị phù nề rõ rệt, căng, bóng, đỏ. Ngoài ra người ta còn thấy kèm theo có viêm mào, thừng tinh hoàn, thậm chí xuất hiện tràn dịch màng tinh hoàn trong những trường hợp bệnh nặng. Bệnh kéo dài từ 3-4 tuần lễ sau đó mới hết sưng, đau hẳn. Điều đáng lo ngại nhất của viêm tinh hoàn là có gây hậu quả teo tinh hoàn hay không? Muốn biết có bị teo tinh hoàn hay không phải theo dõi một thời gian dài khoảng vài tháng mới có thể biết chắc chắn. Cũng không nên lo lắng quá về bệnh của mình bởi vì tỷ lệ teo tinh hoàn do virus quai bị gây ra rất thấp, cũng chỉ khoảng 5%. Nếu teo tinh hoàn một bên thì mọi chức năng của tinh hoàn vẫn hoạt động bình thường, nhưng khi đã bị teo cả 2 bên tinh hoàn thì sẽ có ảnh hưởng lớn đến hoạt động sinh dục và sinh sản. Ngoài biến chứng viêm tinh hoàn ở nam giới thì nữ giới khi bị quai bị cũng có thể bị viêm buồng trứng tuy rằng tỷ lệ thấp. Viêm tụy, viêm não, màng não cũng có thể gặp trong bệnh quai bị nhưng không nhiều. Mặc dù những bệnh này gặp trong viêm quai bị là thấp nhưng rất nguy hiểm có thể đe dọa đến tính mạng. Khi bị bệnh quai bị nên làm gì? Khi nghi là bị bệnh quai bị nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác, từ đây sẽ được chỉ định điều trị và có những tư vấn rất quan trọng, trong đó bao gồm cho bản thân người bệnh và cả bảo vệ cho người lành có nguy cơ mắc bệnh quai bị. Đối với thể bệnh viêm tuyến nước bọt đơn thuần cần vệ sinh họng, miệng hàng ngày như súc họng, miệng bằng các dung dịch sát khuẩn nhẹ có bán tại các quầy dược phẩm như axit boric 5%, nước muối sinh lý và một số dung dịch sát khuẩn khác. Hạ nhiệt, giảm đau, chống viêm, sinh tố, uống nhiều nước vì sốt làm mất nước, điện giải. Cần nghỉ ngơi tại giường tránh tiếp xúc với những người có nguy cơ cao mắc bệnh quai bị như lứa tuổi thanh thiếu niên, tối thiểu 10 ngày. Đối với thể bệnh có viêm tinh hoàn cần nghỉ ngơi tại giường khi tinh hoàn vẫn còn sưng, đau. Cần thiết mặc đồ lót để treo nhẹ tinh hoàn lên. Đối với thể bệnh có viêm tinh hoàn, buồng trứng, rất cần có ý kiến của bác sĩ. Những bệnh viêm tụy, viêm não, màng não cần phải vào bệnh viện để được khám và theo dõi một cách chặt chẽ. Mặc dù hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh quai bị, đó là một thách thức lớn cho các thầy thuốc lâm sàng, nhưng các thuốc dùng trong mục đích điều trị hỗ trợ cũng không thể coi thường. Nguyên tắc phòng bệnh quai bị Cần cách ly người bệnh ít nhất 10 ngày không tiếp xúc với đối tượng có nguy cơ cao như lứa tuổi thanh thiếu niên. Người bệnh và người chăm sóc bệnh nhân cần đeo khẩu trang y tế đúng tiêu chuẩn để hạn chế đến mức tối đa virus lây sang người chăm sóc, từ đó lây cho người lành khác. Đối với đối tượng có nguy cơ cao cần tiêm vacxin phòng bệnh. Đây là biện pháp có hữu hiệu nhất hiện nay để tạo cho cơ thể có đủ kháng thể đặc hiệu chống lại virus quai bị một cách chủ động, mỗi khi chúng xâm nhập vào cơ thể.

Read More

Tổng hợp nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh quai bị

Bệnh quai bị hay dân gian còn gọi là bệnh má chàm bàm, là loại bệnh thường gặp với biểu hiện là sư một hay nhiều tuyến nước bọt mà tuyến thường gặp nhất là ở mang tai.

 Nhiều trường hợp bị nhiễm bệnh không gây ra các triệu chứng sưng tuyến nước bọt rõ ràng, có trên 50% bệnh nhân mắc bệnh quai bị có hiện tượng bị tăng bạch cầu trong dịch não tuỷ. Một số bệnh có biểu hiện viêm màng não với các triệu chứng như: nhức đầu, nôn mửa, cứng cổ,…
Các biên chứng thừng gặp ở bệnh quai bị như: viêm khớp, viêm tuyến giáp, viêm khớp hàm, viêm cầu thận, viêm cơ tim, xơ hoá nội tâm mạc, giảm tiểu cầu, thất điều não, viêm tuỷ cắt ngang, viêm đa dây thần kinh lan lên, viêm tuỵ cấp, viêm buồng trứng và làm giảm thính lực.
Nguyên nhân gây bệnh quai bị
Bệnh quai bị do một loại virus có tên là ARN thuọc Rubulavirus trong họ Paramyxoviridae. Có một số nguyên nhân khác gây ra viêm tuyến mang tai gồm có virus vùi hạt cự bào (cytomegalovirus-CMV), virus á cúm type 1 và 3, virus cúm A (influenza A virus), coxsackievirus, virus ruột (enterovirus), virus gây suy giảm miễn dịch ở người (Human Immunodeficiency Virus-HIV),…
Có một số nguyên nhân hiếm gặp khác gây viêm tuyến mang tai đó là có thể do ăn nhiều tinh bột, phản ứng thuốc (phenylbutazon, thiouracil, các thuốc chứa nhiều iốt) và các rối loạn chuyển hoá như: bệnh tiểu đường, xơ gan hoặc viêm gan B và suy dinh dưỡng có thể bị 2 lần.

Bài thuốc uống trị bệnh quai bị
Cách 1: Sắc 15g huyền sâm, 6g hạ khô thảo, 12g bản lam căn rồi uống.
Cách 2: Sắc 40g vỏ cây gạo, cạo bỏ vỏ giấy ở bên ngoài sau đó thái nhỏ sao vàng lên sắc thuốc uống.

Cách 3: Sắc thuốc uống với 6g bạc hà, 16g củ sắn dây, 10g cúc tần sao, 10g thăng ma, 6g cam thảo, 10g thạch cao sống, 15g hoa cúc, hoàng cầm.
Cách 4: 12g quả ké, 12g bồ công anh, 12g sài đất, sắc với 3 bát nước rồi lấy lại nửa bát uôgns mỗi ngày 2 lần.
Cách 5: 20g hạ khô thảo, 30g cây mũi mác, 20g kim ngân sắc lấy nước uống trong ngày.
Thuốc bôi, đắp hoặc dán ngoài
Cách 1: Đốt khoảng 3-4 hạt gấc thành than, lấy 1 nhúm chiếu hoặc cói rách khoảng 5g đốt thành than. Sau đó trộn đều 2 vị này sau đó hoà với dầu gừng bôi vào chỗ sưng.
Cách 2: Giá nát 4-5 nhân hạt gấc (hoặc có thể đốt thành than), lấy 5ml giấm thanh, tinh cối đá đã vô trùng 6-10g sau đó trộn đều tất cả rồi bôi vào chỗ sưng mỗi ngày 4-5 lần.
Cách 3: Lấy 2-3 nhân hạt gấc, khoảng 10ml giấm thanh hoặc rượu trắng, đem hạt gất mài nhỏ vào giấm hay rượu rồi bôi nhiều lần vào chỗ sưng.

 

Cách 4: Dùng 30g xích tiểu đậu, 15g đại hoàng, thanh đại 30g tất cả tán nhỏ thanh bột rồi mỗi lần dung 5g trộn với long trắng trứng gà bôi lên chỗ sưng nhiều lần trong ngày.
Cách 5: Lấy 1g bột tiêu, 8g bột mì, trộn 2 loại đó thành nước ấm rồi đắp lên nơi sưng mỗi ngày thay một lần.
Các bài thuốc bôi trên làm hằng ngày đến khi hết sưng thì thôi. 
Món ăn trị bệnh quai bị
1. Đậu xanh 30 g, cải trắng 3 cây. Đậu xanh ninh cả vỏ cho nhừ rồi cho rau cải vào nấu chín, chia làm 2 lần ăn trong ngày, liên tục trong 3-5 ngày.
2. Đậu xanh 200 g, đậu tương 50 g, đường trắng 30 g. Ninh nhừ 2 loại đậu rồi cho đường quấy đều, chia 2-3 lần ăn trong ngày.
3. Hoa kinh giới 10 g, bạc hà 10 g, sắc lấy nước rồi nấu với 50 g gạo tẻ thành cháo ăn trong ngày.
4. Mướp đắng 100 g bỏ ruột, thái miếng, chế thành các món ăn để dùng trong vài ngày.
Chú ý: Để tăng hiệu quả điều trị, nên dùng kết hợp một bài thuốc uống, một bài thuốc bôi đắp và một món ăn bài thuốc.
Còn nhiều bài thuốc và món ăn khác giúp trị dứt bệnh quai bị ở đây chỉ giới thiệu những cách đơn giản mà hiệu quả cao nhất.

Read More

Đừng bao giờ coi thường bệnh quai bị

Theo thống kê từ Bộ Y tế, hằng năm, các tỉnh, thành trong cả nước đều có rất nhiều các ca mắc bệnh quai bị. Bệnh thường xuất hiện nhiều vào mùa xuân, hè. Mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh quai bị, nhưng thường gặp nhất là ở trẻ em dưới 15 tuổi, nhất là trẻ từ 6-10 tuổi. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ có những biến chứng nặng nề. 

 

Bệnh quai bị do virus có tên khoa học là Paramyxovirut gây nên. Bệnh xuất hiện ở những nơi đông người như nhà trẻ, trường học, ký túc xá, khu tập thể... do lây lan chủ yếu qua đường hô hấp do nước bọt bị nhiễm trùng khi người bệnh nói chuyện, ho hoặc hắt hơi.

Nếu người bệnh lơ là, không điều trị kịp thời sẽ có những biến chứng nặng nề. Biến chứng thường gặp nhất của bệnh quai bị là viêm màng não. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể bị biến chứng viêm tinh hoàn hay viêm buồng trứng, thường xảy ra ở tuổi dậy thì. Viêm buồng trứng thường hiếm gặp hơn viêm tinh hoàn, xuất hiện khi triệu chứng sưng vùng mang tai đã giảm. Đây là biến chứng cần điều trị đúng và kịp thời để tránh di chứng vô sinh sau này. Với bé gái, khi có biến chứng viêm buồng trứng sẽ có triệu chứng đau bụng nhiều và cần được siêu âm để chẩn đoán. Ngoài ra, còn có nhiều biến chứng khác như viêm tụy cấp, viêm não, viêm cơ tim, nhưng rất hiếm gặp.

Hiện nay, bệnh quai bị chưa có thuốc đặc trị mà chủ yếu là điều trị triệu chứng và nâng đỡ cơ thể. Nằm nghỉ tuyệt đối khi có sưng tinh hoàn. Cần cách ly bệnh nhân ít nhất 10-15 ngày từ khi phát bệnh. Vệ sinh răng miệng, ăn lỏng, giảm đau, hạ sốt bằng paracetamol. Với trường hợp viêm tinh hoàn, cần mặc quần lót nâng tinh hoàn để giảm đau và dùng corticoid liều cao ngay từ đầu, thường dùng prednisolon 60mg/ngày, sau đó giảm dần trong 7-10 ngày.

Bệnh quai bị thường rất dễ nhận biết với triệu chứng sưng đau vùng mang tai, do viêm sưng tuyến nước bọt vùng mang tai. Trước khi sưng 1 - 2 ngày, một số trẻ có cảm giác đau, khó nhai. Vùng mang tai có thể bị sưng cùng lúc hai bên và xuất hiện rất nhanh, đêm hôm trước bình thường, nhưng hôm sau sưng to cả hai bên. Cũng có thể sưng một bên, sau đó vài ngày sưng bên kia. Bên cạnh triệu chứng sưng vùng mang tai, trẻ có thể kèm theo sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, buồn nôn, ói. Đa số các trường hợp thường sốt nhẹ và chỉ kéo dài 1 - 2 ngày. Triệu chứng của bệnh sẽ tự lui dần sau 5-7 ngày nếu không có biến chứng. Vùng mang tai sẽ giảm sưng dần, trẻ ăn uống sẽ dễ hơn và hồi phục hoàn toàn sau 7-10 ngày.

Về cách phòng bệnh, điều trước tiên người bệnh phải được cách ly tại nhà. Khi tiếp xúc với người bệnh phải mang khẩu trang. Thời gian cách ly người bệnh trong khoảng 10 ngày kể từ khi bắt đầu sưng tuyến mang tai. Ngày nay, mọi người thường được tiêm phòng để tạo miễn dịch chủ động như dùng vaccine Trimovax hay MMR. Vaccine không nên tiêm cho trẻ dưới 1 tuổi, tuy nhiên, nếu trẻ sống trong môi trường dịch bệnh có thể tiêm ngừa từ 9 tháng tuổi. Không tiêm cho phụ nữ có thai, người bị dị ứng với vaccine, người đang dùng thuốc gây giảm miễn dịch như corticoid, thuốc điều trị ung thư, người đang điều trị với tia phóng xạ,...

Khi trẻ có các dấu hiệu quai bị, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám để xác định. Nếu đúng là bệnh quai bị, thì cần chăm sóc trẻ theo sự hướng dẫn của bác sĩ, như: Hạ nhiệt bằng cách lau mình trẻ bằng nước ấm (không được lau bằng nước lạnh); cho trẻ uống nhiều nước và súc miệng bằng nước muối sinh lý hay nước súc miệng có bán tại các hiệu thuốc nhằm chống khô miệng; cho trẻ ăn loãng hoặc ăn bằng ống hút nếu trẻ khó nuốt; cho trẻ nằm trên giường với một chai nước nóng bọc trong khăn để áp vào bên má bị đau; không được cho trẻ nô đùa, chạy nhảy vì những hoạt động này rất dễ dẫn đến biến chứng ở tinh hoàn. Cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được khám và điều trị kịp thời khi có các biểu hiện biến chứng.

Read More

Chữa vô sinh do bệnh quai bị

Đây là bài thuốc của bác sĩ Nguyễn Phú Lâm, Chủ tịch Hội Đông y huyện Mang Thít, Vĩnh Long, điều trị cho những ca teo tinh hoàn do biến chứng quai bị.

Với bài thuốc này, nhiều trường hợp vô sinh nam đã có con, khi tinh trùng trở nên đầy đủ và khỏe mạnh.
Biến chứng viêm, teo tinh hoàn là một biến chừng thường gặp ở bé trai tuổi dậy thì. Trong trường hợp này, khả năng sinh tinh của người bệnh có thể bị kém, số lượng tinh trùng nhiều trường hợp bằng không.
Những bài thuốc
Theo Đông y, khi đàn ông mất khả năng hoặc khả năng sinh tinh yếu, thiếu là do tạng thận hư yếu, bởi thận tàng tinh và sinh tinh.Thận vừa tàng chứa tinh của ngũ tạng và tinh sinh dục Do vậy, bài thuốc phải giúp bổ thận, tráng dương, sinh tinh. Danh y Hải Thượng Lãn Ông có nói: “Người thầy thuốc giỏi chữa bệnh không có con, về  phía con trai thì nói là ở chủ tinh, về phía gái nói chủ ở huyết. Bàn luận lập phương thuốc: phía trai  thì lấy bổ thận làm cốt, phía gái điều kinh làm đầu, lại tham khảo thêm những thuyết bổ khí, hành khí, xét lại thật thấu suốt có thể thụ thai được”.

Nhục thung dung có vị ngọt, mặn, tính ấm

Cụ thể bài thuốc chữa vô sinh nam:
Bài1: nhục thung dung 200g, thục địa 100g, huỳnh tinh 100g, kỷ tử 50g, sinh địa 50g, dâm dương hoắc 50g, hắc táo nhân 40g, quy đầu 50g, xuyên khung 30g, cam cúc hoa 30g, cốt toái bổ 40g, xuyên ngưu tất 40g, xuyên tục đoạn 40g, nhân sâm 40g, hoàng kỳ 50g, phòng đảng sâm 50g, đỗ trọng 50g, đơn sâm 40g, trần bì 20g, đại táo 30 quả, lộc giác giao 40g, lộc nhung 20g.
 Trong đó: thục địa, nhục thung dung, huỳnh tinh, kỷ tử: bổ thận sinh tinh; lộc nhung, lộc giác giao: bổ tinh huyết; nhân sâm, đảng sâm, hoàng kỳ, đan sâm: bổ khí, tăng cường sức khỏe; đương quy, xuyên khung: dưỡng huyết; sinh địa, táo nhân: dưỡng huyết, an thần. Các vị thuốc khác có tác dụng hỗ trợ bổ thận cường dương, sinh  tinh huyết. Bài thuốc này còn chữa bệnh rối loạn dương cương, liệt dương, yếu sinh lý rất hay.  Thuốc này dùng để ngâm rượu uống.
Bài 2: hoàng kỳ 400g, đương quy 240g, thạch hộc 240g, nhân sâm 200g, thỏ ty tử 200g, nhục thung dung 200g, mạch môn 160g, hoài sơn 160g, đỗ trọng 160g, sơn thù 160g, kỷ tử 160g, tỏa dương 160g, sa uyển tật lê 160g, xuyên tục đoạn 120g, xuyên ba kích 120g, ngũ vị tử 80g, hồ lô ba 640g, hồ đào nhục 480g, cật dê 12 cái, cật heo 12 cái.
Cật dê và cật heo hấp chín thái mỏng phơi thật khô, tất cả các vị đều tán bột, dùng mật thắng thành châu làm hoàn mỗi hoàn 10g, ngày uống từ 3 - 4 hoàn.
Trong đó: hoàng kỳ, nhân sâm bổ khí tăng cường sinh lực; thỏ ty tử, nhục thung dung, kỷ tử, tỏa dương, ba kích bổ thận cường dương sinh tinh; thạch hộc, sơn thù, ngũ vị tử, hồ lô ba, hồ đào nhục, xuyên tục đoạn bổ thận âm nuôi dưỡng tinh huyết; mạch môn, sa uyển tật lê dưỡng phế sinh tân dịch.cật dê, cật heo kích thích sinh tinh.
Bài 3: hai bài trên uống chung với bài Cố bản thập bổ hoàn của Hải Thượng Lãn Ông, thục địa 320g, hoài sơn 240g, sơn thù 200g, phục linh 160g, ngưu tất 120g, đỗ trọng 120g, ngũ vị tử 48g, phụ tử 60g, nhục quế 60g, lộc nhung 100g.
Bài thuốc này làm hoàn mềm uống chung với một trong hai bài thuốc trên thì bổ thận sinh tinh đạt hiệu quả rất cao.
Tôi dùng 3 bài thuốc trên chữa cho những cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn nhiều năm, bị bệnh quai bị tinh hoàn teo 1 bên hay là tinh hoàn không teo nhỏ, tinh trùng rất ít, tiến tới bằng không, có trường hợp không có tinh trùng đều có hiệu quả. Điển hình nổi tiếng nhất là cặp vợ chồng là giáo viên ở xã Chánh Hội, huyện Mang Thít, Vĩnh Long cưới nhau 6 năm không có con, chồng bệnh quai bị không có tinh trùng, sau khi uống thuốc 1 tháng đi xét nghiệm lại có tinh trùng, sau đó uống thêm gần 1 tháng nữa vợ có thai và hiện nay bé gái sắp 1 tuổi rất xinh xắn và khỏe mạnh. còn rất nhiều trường hợp bệnh quai bị tinh hoàn không teo hết, sau khi uống thuốc từ 1 - 2 tháng đi xét nghiệm lại đều có tinh trùng.
Trong đó, một vài vị thuốc đáng lưu ý nhất có thể kể: nhục thung dung và nhân sâm. Đây là 2 vị hầu như không thể thiếu trong vô sinh nam. Nhục thung dung là vị thuốc đã được sử dụng trong Đông y từ 2.000 năm trước và đã được đưa vào trong sách Thần Nông bản thảo, bộ sách thuốc cổ nhất của Đông y học. Vị thuốc còn có những tên khác, như: địa tinh (nghĩa là tinh chất của đất), kim duẩn (cây măng vàng), đại vân, hắc tư lệnh (vì có tác dụng bổ thận mạnh). Theo Đông y, nhục thung dung có vị ngọt, mặn, tính ấm; vào 2 kinh thận, đại tràng; có tác dụng bổ thận, ích tinh, nhuận táo, hoạt tràng. Chủ trị nam giới liệt dương (dương nuy), nữ giới không có thai, đới hạ (nhiều khí hư), băng lậu, lưng gối lạnh đau, cơ bắp không có sức, huyết khô tiện bí (táo bón do huyết khô). Các kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy, hàm lượng hoạt chất sinh học trong nhục thung dung rất phong phú,  có tác dụng như một loại hoóc-môn sinh dục, có khả năng kích thích và điều tiết hoạt động của tuyến thượng thận.
Trong khi đó, nhân sâm đại bổ nguyên khí, bổ tỳ ích phế, chỉ khát, an thần, tăng trí. Chủ trị các chứng tỳ khí, phế khí hư nhược, tân dịch tổn thương, chứng tiêu khát, khí huyết hư suy, thần chí rối loạn, dương nuy…
Một số điều cần lưu ý
Qua kinh nghiệm lâm sàng cho thấy, người bệnh dùng thuốc cần tuân thủ những điều sau:
- Uống thuốc điều độ theo chỉ dẫn của thầy thuốc. Thông thường thuốc có tác dụng sau nửa liệu trình, khoảng 1 tháng, nhưng nên kiên trì dùng hết thang thuốc rượu thì kết quả sẽ tốt hơn vì chất lượng tinh trùng tốt hơn.
- Trong thời gian chữa bệnh cần sống điều độ, hạn chế tối đa việc uống rượu bia, hút thuốc lá, nếu được bỏ hẳn. Hạn chế sử dụng thuốc kháng sinh.
Nếu có điều kiện nên đi làm lại tinh dịch đồ để thấy hiệu quả của việc uống thuốc như thế nào, số lượng có tăng không, độ di động như thế nào…

Read More

Teo một "trái bóng" vì quai bị không đáng lo

Vì hai “trái bóng” hoạt động độc lập với nhau, một bên trục trặc cũng không ảnh hưởng tới bên kia.

Chào bác sĩ. Một năm trước cháu bị teo 1 bên tinh hoàn do biến chứng bệnh quai bị. Đến giờ bên tinh hoàn bị teo có kích thước nhỏ bằng 1 nửa bên lành. Mỗi lần xuất tinh cháu thấy số lượng ít hơn trước khi bị biến chứng. Năm nay cháu 20 tuổi, chưa có gia đình nên cháu rất lo ảnh hưởng tới sau này.

(niemdautumoitinhdau...@yahoo.com.vn)

Ảnh minh họa

Trả lời

Bạn lo là đúng vì ai cũng sợ sau này không có con, nhất là trong trường hợp như của bạn, bị quai bị lại bị biến chứng teo một bên tinh hoàn.

Rất may, ở các bạn trai tinh hoàn hai bên nằm trong bìu độc lập với nhau, một bên bị “trục trặc”, bên kia bình thường thì chức năng sinh sản của bạn vẫn ổn mà. Đúng như trường hợp của bạn, khi bị teo "một bên", lượng tinh dịch ít hơn lúc chưa bị. Tuy nhiên, khả năng có con vẫn không bị ảnh hưởng nhé!

Bây giờ chuyện cũng đã rồi, bạn nên luyện tập, tăng cường sức khỏe để có cơ thể khỏe mạnh nhé. Phải có kiến thức về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục, quan hệ tình dục an toàn, phòng các bệnh lây truyền qua đường tinh dục, bệnh lý hệ tiết niệu, không quan hệ tình dục với đối tượng có nguy cơ cao… có như vậy mới giữ cho bên còn lại “khỏe”, không bị viêm nhiễm và sẽ không ảnh hưởng gì tới tương lai. Và bạn cần nhớ quan hệ tình dục điều độ, hợp lý cũng là cách giữ gìn cậu bé được an toàn!

Read More

Cảnh giác với những biến chứng bệnh quai bị ở trẻ em

Bệnh quai bị là một bệnh truyền nhiễm virut cấp tính do một loại siêu vi thuộc nhóm Paramyxoviridae gây ra. Bệnh thường gặp ở trẻ em lứa tuổi 5 - 14. Bệnh lây lan chủ yếu qua nước bọt khi người bệnh nói chuyện, ho hoặc hắt hơi. Bệnh có thể tự điều trị tại nhà, nhưng với trường hợp sốt cao, ói mửa, nhức đầu hoặc bộ phận sinh dục sưng to, cần phải lập tức đưa đến bệnh viện để được điều trị, tránh biến chứng đáng tiếc.

Triệu chứng của quai bị
Người bị quai bị sẽ có thời gian ủ bệnh trong vòng 2 - 3 tuần, thông thường vào khoảng 17 - 18 ngày. Trong thời gian này, người bệnh không có biểu hiện gì rõ rệt. Sau đó, người bệnh có biểu hiện sốt 38 - 39^oC, đau cổ họng, người mệt mỏi, chán ăn, tuyến mang tai to dần và đau nhức, có thể đau tuyến nước bọt dưới hàm hoặc dưới lưỡi, đau khi há miệng hoặc khi nuốt.
Tuyến mang tai sưng to kèm đau nhức ở một bên, lan dần sang tuyến mang tai bên kia và sưng to đến khoảng 1 tuần thì từ từ nhỏ lại. Mặt da của tuyến mang tai thường đỏ, không nóng và ấn vào có cảm giác đàn hồi.

Biến chứng nguy hiểm
Mặc dù tỷ lệ tử vong do bệnh rất thấp nhưng quai bị có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm:
Viêm não - màng não: Đây là biến chứng thường gặp ở trẻ em, chiếm tỷ lệ 25%, với các triệu chứng sốt cao, nhức đầu, ói mửa, đôi khi có co giật, một số trường hợp có biểu hiện liệt giống sốt bại liệt. Tuy nhiên, diễn tiến của viêm não - màng não quai bị thường ít để lại di chứng. 
Viêm tinh hoàn: 20 - 30% các trường hợp gặp ở trẻ em trai trong tuổi dậy thì. Viêm tinh hoàn xuất hiện trong khoảng 7 - 10 ngày sau khi sưng tuyến mang tai. Phần lớn viêm tinh hoàn chỉ xảy ra ở một bên với biểu hiện sốt cao, lạnh run, nôn ói, đau bụng, tinh hoàn sưng to và đau nhức. Bệnh nhân đau tinh hoàn sắp sưng, sau đó tinh hoàn sưng to gấp 3 - 4 lần bình thường. Thường thì sưng 1 bên, cũng có thể sưng 2 bên. Tình trạng này kéo dài khoảng 3 - 7 ngày thì giảm bớt, sau 2 tháng mới đánh giá được tinh hoàn có teo hay không. Tỷ lệ teo tinh hoàn do quai bị là 30 - 40%. Nếu bị teo tinh hoàn 2 bên thì khả năng vô sinh rất cao.
Viêm buồng trứng ở em gái dậy thì:  Đau bụng, rong kinh và thường khó phát hiện hơn viêm tinh hoàn ở nam, chiếm 7% các trường hợp mắc bệnh ở tuổi sau dậy thì (hiếm khi vô sinh). Nếu nhiễm bệnh ở phụ nữ có thai 3 tháng đầu có khả năng gây dị dạng thai, sẩy thai. Nếu mắc bệnh vào 3 tháng cuối có thể tăng nguy cơ thai chết lưu hoặc đẻ non.

Virus quai bị thuộc nhóm Paramyxovirrus.

Cần phải làm gì khi bị bệnh?
Mặc dù bệnh quai bị gây ra những triệu chứng khó chịu nhưng bệnh lành tính và có thể tự khỏi trong vòng 10 ngày. Hiện nay, chưa có một loại thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh quai bị nên ngoài việc đưa trẻ đến cơ quan y tế để kiểm tra, cần lưu ý một số điểm sau: cần cho trẻ một chế độ nghỉ ngơi hợp lý (không vận động nhiều); cho trẻ ăn uống đầy đủ với các thức ăn mềm, dễ nuốt, nhiều chất dinh dưỡng để tăng sức đề kháng; nếu trẻ sốt hoặc quá đau, có thể cho trẻ uống thuốc giảm sốt; uống  nhiều nước, nước trái cây để bù nước. Nếu là bé trai bị mắc bệnh quai bị, nên để bé trai nằm thẳng để bìu được nâng lên. Trong tư thế nằm, tinh hoàn 2 bên sẽ được nâng và làm chỗ dựa nâng đỡ cho cả bìu; có thể sử dụng túi lạnh chườm vào vùng bìu để làm giảm cơn đau nhức.
Quai bị thường do 2 nguyên nhân: do siêu vi và do vi khuẩn. Với các trường hợp do siêu vi thì không cần phải đến bệnh viện điều trị, bệnh sẽ tự khỏi trong vòng 5 - 7 ngày. Trong trường hợp này, có thể cho trẻ uống thuốc hạ sốt tại nhà.
Với những trường hợp quai bị biến chứng, trẻ có biểu hiện sốt cao, ói mửa, nhức đầu hoặc bộ phận sinh dục sưng to thì cần phải đến bệnh viện điều trị càng sớm càng tốt. Nếu không được điều trị sớm, có thể gây biến chứng vô sinh do teo tinh hoàn.
Đặc biệt, cần đến bệnh viện khi có các triệu chứng đặc biệt như nôn liên tục hoặc choáng...
Có phòng ngừa được không?
Ngoài việc tránh cho trẻ tiếp xúc với bệnh nhân bị quai bị, cha mẹ nên đưa trẻ đi tiêm vaccin phòng bệnh. Tuy nhiên trên thực tế, việc tiêm phòng chỉ có thể phòng bệnh được khoảng 80%. Chính vì vậy, phòng bệnh và tránh lây lan là việc làm rất cần thiết.
Cụ thể: Cách ly người bệnh ở nhà, không tiếp xúc với những người xung quanh, khi tiếp xúc phải mang khẩu trang. Thời gian cách ly người bệnh trong khoảng 10 ngày kể từ khi bắt đầu sưng tuyến mang tai. Ở trường học, khi phát hiện trẻ mắc bệnh quai bị, cần cho nghỉ học ngay để tránh lây cho trẻ khác.
Thường xuyên rửa tay với xà phòng, đảm bảo vệ sinh cá nhân hằng ngày. Làm sạch đường hô hấp bằng cách súc miệng với dung dịch nước muối hoặc các dung dịch sát khuẩn đường mũi họng. Hạn chế tiếp xúc với người bị  bệnh. Hạn chế tới những nơi tập trung đông người, đặc biệt tại các phòng chật hẹp nơi đang có dịch. Tăng cường sức đề kháng bằng ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tập luyện thể dục và nghỉ ngơi hợp lý.

BS. Nguyễn Văn Độ

Read More

Tìm hiểu những biến chứng của bệnh quai bị

Quai bị có thể gây nên một số biến chứng ảnh hưởng tới sức khoẻ sau này của người bệnh. Nhận biết sớm các biểu hiện để xử lý kịp thời có thể tránh được hậu quả đáng tiếc xảy ra.

1. Biến chứng viêm não - viêm màng não
Xảy ra bất chợt và dữ dội, thường vào ngày thứ 3 - 10 sau khi viêm tuyến mang tai. Người bệnh sốt cao, nhữ đầu, ói mửa, đôi khi co giật, gáy cứng, rối loạn tri giác hoặc có biểu hiện rối loạn thần kinh sọ.
Số đông người bệnh nhẹ có thể hồi phục hoàn toàn do diễn biến của viêm não và màng não là lành tính. Còn nếu bị nặng, sẽ ngất và hôn mê. Cần phải có sự can thiệp ngay của các bác sĩ.
2. Biến chứng viêm tinh hoàn
Đây là biến chứng thường gặp nhất, đặc biệt ở bé trai tuổi dậy thì và thanh niên. Biến chứng xảy ra sau 7 - 10 ngày viêm tuyến mang tai, cũng có khi cùng lúc. Người bệnh đột nhiên sốt cao 40 - 41 độ C, lạnh run, nhức đầu, mê sảng, ói mửa, đau bụng, tinh hoàn sưng to, đau nhữ nhưng không làm mủ. Tình trạng này kéo dài khoảng 1 tuần thì giảm.
Phần lớn các bệnh nhân viêm tinh hoàn một bên, vài tháng sau chức năng của tinh hoàn bị viêm được phục hồi. Chỉ khi 2 tinh hoàn cùng viêm và teo, người bệnh sẽ mất khả năng sản xuất tinh trùng và không có con. Nếu viêm tinh hoàn bên phải, người bệnh còn có thể bị đau ruột thừa.
3. Biến chứng viêm tuỵ tạng cấp
Biến chứng này ít gặp, thường xuất hiện vào ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 sau khi viêm tuyến mang tai, người bệnh sốt cao, đau bụng, nôn, truỵ mạch. Diễn biến của viêm tuỵ tạng cấp khá lành tính. Người bệnh chỉ cần được nghỉ ngơi, uống thuốc hạ sốt, giảm đau là có thể hồi phục sau 2 tuần.

Read More

Biến chứng của bệnh quai bị với phụ nữ

Nơi em ở một số người bị mắc quai bị. Em nghe nói nam giới mắc quai bị có thể bị vô sinh. Không biết con gái mắc quai bị có biến chứng gì?

Hà Thị Vang (Lào Cai)

Chào em,

Quai bị hay còn gọi là bệnh viêm tuyến mang tai do vi rút. Đây là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tinh do một loại Paramyxo vi rút gây nên. Bệnh lây truyền trực tiếp bằng đường hô hấp, hay gây thành dịch trong trẻ em, thanh thiếu niên. Khi vi rút xâm nhập vào cơ thể trong suốt thời kỳ ủ bệnh (khoảng 12 - 15 ngày), nó phát triển nhân lên trong biểu mô đường hô hấp trên và các tổ chức bạch huyết vùng cổ.

Triệu chứng của bệnh thường là sốt, mệt mỏi, đau đầu, sưng và đau một hoặc nhiều tuyến nước bọt . Thực tế quai bị là bệnh lành tính, dễ lây lan, nhưng nếu không biết cách phòng tránh dễ gây ra các biến chứng. Nam giới sau tuổi dậy thì . Nếu mắc quai bị có tỷ lệ bị biến chứng viêm tinh hoàn khoảng 20 - 35% thì tỷ lệ viêm buồng trứng ở nữ giới chỉ là 7%.

Vì vậy, khi có những biểu hiện mắc quai bị, kể cả nữ giới nên đến cơ sở y tế để được khám và điều trị đúng cách vì vi rút gây bệnh quai bị còn có thể gây tổn thương cho một số bộ phận khác của cơ thể nếu không được chăm sóc, điều trị đúng có thể dẫn đến teo tinh hoàn một hoặc cả hai bên, ảnh hưởng đến hoạt động sinh dục và sinh sản (ở trẻ trai), viêm buồng trứng (ở trẻ gái), viêm tụy, viêm não, viêm màng não… Hiện tiêm vắc-xin là biện pháp hữu hiệu để phòng bệnh quai bị.

Read More

Bệnh quai bị

1 Bệnh quai bị là gì?

Quai bị là bệnh truyền nhiễm do vi rút. Đôi khi bệnh còn gọi là viêm tuyến nước bọt mang tai.

Bệnh quai bị thường gặp ở trẻ mới lớn, từ 5 đến 9 tuổi. Nhưng cũng có thể gặp ở người lớn. Khi đó nhiều biến chứng nguy hiểm sẽ xảy ra. Ở vùng có tiêm vắc xin thì bệnh thường gặp ở trẻ lớn hơn là trẻ nhỏ.

             3.2 Bệnh quai bị lây truyền như thế nào?

Vi rút quai bị có ở mọi nơi trên thế giới. Nó lây qua những giọt nhỏ không khí khi người mang mầm bệnh hắt hơi hoặc ho và do tiếp xúc trực tiếp với người mang mầm bệnh.

             3.3 Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh là gì?

Khoảng 1/3 trẻ nhiễm vi rút quai bị không có triệu chứng. Triệu chứng thường xuất hiện bắt đầu từ ngày thứ 14 đến ngày thứ 21 sau khi nhiễm trùng. Sưng tuyến nước bọt phía dưới và trước tai là triệu chứng nổi bật. Sưng có thể xảy ra một bên cổ hoặc cả hai bên cổ. Các triệu chứng khác gồm đau khi nhai hoặc nuốt, sốt, mệt mỏi, tinh hoàn sưng và đau.

Người bị quai bị có thể lây nhiễm cho người khác kể từ 6 ngày trước và 9 ngày sau khi có dấu hiệu sưng tuyến mang tai. 

             3.4 Biến chứng của bệnh là gì?

Biến chứng của bệnh quai bị ít gặp nhưng có thể nghiêm trọng. Ở nam giới, thanh niên viêm tinh hoàn có thể 1 hoặc 2 bên, có thể gây vô sinh. Viêm não, viêm màng não và điếc là những biến chứng hiếm gặp nhưng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.

             3.5 Điều trị bệnh quai bị như thế nào?

Không có điều trị đặc hiệu.

             3.6 Phòng bệnh quai bị như thế nào?

Sau khi khỏi, người bệnh thường có miễn dịch đặc hiệu suốt đời.

Vắc xin quai bị cũng rất an toàn và hiệu quả cao.

Những điểm chính

Bệnh quai bị lây truyền qua những giọt nhỏ trong không khí khi người mang mầm bệnh ho hoặc hắt hơi.

Khoảng 1/3 số người mang mầm bệnh không có triệu chứng.

Triệu chứng thường gặp nhất là sưng tuyến nước bọt.

Biến chứng của bệnh quai bị nghiêm trọng nhưng ít gặp.

Vắc xin quai bị thường tiêm phối hợp với vắc xin sởi và rubella (MMR).

Read More